Günümüzde internet ve sosyal medya kullanımının artmasıyla birlikte, toplumsal ilişkiler ve birey-devlet ilişkilerini ilgilendiren konular bakımından dijital mecralarda da ihtilaflar meydana gelmektedir. Bazı suçlar, doğası gereği fiziksel ve somut olarak işlenebilirken, bazı suçlar bakımından ise dijital ortamlar ve sosyal medya kullanımı vasıtasıyla da bu suçların işlenebilmesi mümkün olabilmektedir.


Yazımızın konusu sosyal medya aracılığıyla işlenebilen tüm suçlar olmayıp bilgi mahiyetinde bu suçların hepsi zikredilecek olup, önemi ve yaygınlığına istinaden bazı suçlar üzerinde yoğunlaşılacaktır.


Sosyal medya üzerinden işlenebilen suçlar şunlardır:


Türk Milletini, Türkiye Cumhuriyeti Devletini, devletin kurum ve organlarını aşağılama, devletin egemenlik alametlerini aşağılama, Cumhurbaşkanına hakaret, intihara yönlendirme, çocukların cinsel istismarı, cinsel taciz, tehdit, şantaj, kişilerin huzur ve sükûnunu bozma, hakaret, iftira, kumar oynanması için yer ve imkân sağlama, müstehcenlik, hayasızca hareketler, haberleşmenin gizliliğini ihlal, özel hayatın gizliliğini ihlal, kişisel verilerin kaydedilmesi, dolandırıcılık, halk arasında korku ve panik yaratmak amacıyla tehdit, suç işlemeye tahrik, suç ve suçluyu övme, halkı kin ve düşmanlığa tahrik veya aşağılama, kanunlara uymamaya tahrik.


Günümüzde sosyal medya üzerinden işlenebilen suçlar bakımından en yaygın olanları ise, resmi kişi ya da kurumlara hakaret, gerçek kişilere hakaret, dolandırıcılık vb. suçlardır:


Sosyal medya kullanımı ile ilgili olarak verilebilecek ilk tavsiye, sosyal medya üzerinden kullanılan her türlü hesabın bireysel olarak bizleri hukukî ve cezaî olarak bağladığı hususudur. Gündelik hayatta ve somut planda yapılması yasak olan iş ve eylemlerin sosyal medya üzerinden gerçekleştirilmesi de yasak olup, sosyal mecraların bizlere fazlaca özgürlük tanıyan(!) doğası bizi bu gerçekten ve sorumluluktan koparmamalıdır. Bir kimsenin yüzüne karşı aleni şekilde hakaret suçunu işleyemediğimiz gibi, sosyal medya üzerinden de kişiyi hedef almamız mümkün değildir.


Sosyal medya üzerinden duygu ve düşüncelerin ifade edilmesi yaygın olup, yazılı gönderi, sembol, simge, emoji, yorum, retweet, beğeni, vb. şekillerde bunun ifade edilmesi mümkündür. Genel olaraksa sosyal olaylara karşı tepkisel olma eğilimi yaygın olup bu olaylara karşı sosyal medya üzerinden verilebilecek karşılık ve tepkiler bizler farkında olmadan herhangi bir suç oluşturabilmektedir. Bizlerin çok insani, sıradan, normal, zararsız, kasıtsız olarak addettiği bazı paylaşımlar kanuni sınırları ihlal edebilmektedir.


Ülkemizde ifade özgürlüğünün sınırları, kanunun suç olarak saydığı fiil ve eylemlerle sınırlandırılmış olup, bu konuda tartışmaya veya hukuki ihtilafa sebep olabilecek eylem ve söylemlerde bulunmamak, bu tartışma ve paylaşımlara katılmamak en doğru yaklaşım olarak kendisini göstermektedir.


Son zamanlarda ‘’sosyal medya yasası’’ olarak bilinen kanuni düzenlemeyle, İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanunda da değişiklik yapılmaktadır. En genel anlamıyla sosyal medyada ‘’dezenformasyonun’’ önlenmesi amacı taşıyan sosyal medya yasa teklifi ile; sahte isim ve hesaplarla yasa dışı içerik oluşturup paylaşma, farklı siyasi düşüncedeki kişilere, herhangi bir alanda rakip olarak gördüklerine, farklı dinlere veya milletlere yönelik küfür, iftira veya hakarette bulunma, karalama ya da itibarsızlaştırma, nefret ve ayrımcılığa zemin oluşturma suçlarını ortadan kaldırmak hedeflenmektedir. Sosyal medyada halk arasında endişe, korku veya panik yaratmak saikiyle ülkenin iç ve dış güvenliği, kamu düzeni ve genel sağlığı ile ilgili gerçeğe aykırı bir bilgiyi, kamu barışını bozmaya elverişli şekilde alenen yayan kimse bakımından da hapis cezası öngörülmektedir.


Son olarak dolandırıcılık suçu bakımındansa, genel olarak bu suçun mağduru veya zarar göreni olmak daha yaygındır. İnternet üzerinden açılan hesaplar, kullanılan bağlantı ve siteler, yapılan alışverişler vasıtasıyla kişisel bilgiler elde edilebilmekte, genel olarak tarafların ekonomik olarak zarar gördüğü dolandırıcılık vakalarıyla sıkla karşılaşılmaktadır. İnternet ortamında yaptığımız her türlü bilgi girişi ve kredi kartı kullanımı elektronik ortamda bir ‘’iz’’ bırakmaktadır. Bu izler, kötü niyetli kişiler tarafından takip edilip kişisel bilgilere erişilebilmekte ve internet güvenliği ihlal edilerek dolandırıcılık suçu işlenebilmektedir.


Dolandırıcılar Facebook, Twitter, İnstagram, Twich gibi sosyal medyalarda açtıkları sahte hesaplarla sizlere sahte link göndermek veya polis, asker veya savcı olarak tanıtıp paraya ihtiyacı olduğunu bildiren mesajlarla, belirli bir adrese para yollamanızı isteyerek kişileri dolandırmaktadır. İnternet dolandırıcılığı en çok üstte sayılan sosyal medyalar üzerinden gerçekleştirilmektedir.


İnternet dolandırıcılığı yöntemleri genel olarak;

Sosyal Mühendislik Dolandırıcılık Yöntemi
Phishing (Oltalama Saldırıları) Dolandırıcılığı Yöntemi
İnternetten Alışveriş Dolandırıcılığı Yöntemleri
İnternet ve Mobil Cihaz Dolandırıcılık Yöntemleri
Sahte Hesaplar ile Dolandırmak Yöntemi
Kumar ve Sanal Bahis Dolandırıcılığı
Sanal Arkadaşlık ve Evlilik Dolandırıcılığı
Kredi Kartı Dolandırıcılığı


İnternet dolandırıcılığına karşı verilebilecek bazı tavsiyeler şunlardır;

Kişisel bilgilerinizi, cihaz şifrelerinizi ve online hesap bilgilerinizi yabancılarla paylaşmayın.


Online işlemler için kullandığınız güçlü şifreler belirleyin. Doğum günü gibi özel gün tarihlerinden isminizin ya da sevdiklerinizin isminin yer aldığı tahmin edilebilir şifreler oluşturmamaya özen gösterin.


İnternet bağlantınızın güvenli olduğundan emin olun ve güçlü bir şifre belirleyin.
Ara ara Wi-Fi ağınıza bağlanan cihazları kontrol edin, yabancı bir cihaz gördüğünüzde şifrenizi mutlaka değiştirin.


Dışarıdayken farklı bir Wi-Fi ağına bağlandığınızda bu ağ bağlantısı ile hangi bilgilerinizin paylaşıldığını öğrenin. Güvenilir olmayan ağlara bağlanmayın.
Çeşitli devlet kurumlarından geldiği iddia edilen online para transferi ya da hesap bilgilerinin paylaşılması gibi talepleri dikkate almayın.


Online alışverişlerinizi bilinen, büyük markaların web sitelerinden yapın. Adını ilk kez duyduğunuz ya da TLS, SSL gibi güvenlik sertifikaları bulunmayan alışveriş sitelerini kullanmayın.


Tanımadığınız kişilerden gelen e-posta ya da SMS’lerde bulunan linklere tıklamayın. Bu mesajlarda yer alan formları doldurmayın.


İnternet bankacılığı dolandırıcılığı için sizi arayan, hesabınızın çalındığını söyleyen kişilere itibar etmeyin. Bu tip durumların önüne geçmek için sakıncalı bulduğunuz numaraları bankanıza ya da savcılığa bildirin.


AV. ALİ ONUR GÜNÇEL

Dem adlı kişinin imzası

Umrumdışı ツ