Catfishing nedir?

Catfishing veya Türkçe tabiriyle “Sazan avcılığı” kendini farklı bir kimlikle tanıtmaktan çok daha fazlası! Catfishing, internet dolandırıcılığı ve şantaj amaçları taşıyan bir eylem olarak nitelendiriliyor. Catfishing nedir, catfishing’e maruz kalmaktan nasıl korunabiliriz? sorularının cevaplarına hakim olmak oldukça önemli. Siz en iyisi bu yazıyı internete giren çocuklarınıza okutun!


Sahte bir çevrimiçi kimlik kullanılarak veya başkalarının kimlikleri kopyalanarak yapılan Catfishing, internet ortamının önemli suçlarından biri. Başkalarını kandırmak ve kontrol etmek için sahte kimliklerin kullanmasına “Catfishing” (sazan avcılığı) adı veriliyor. Dolandırma, şantaj gibi amaçlarla yapılan Catfishing, özellikle genç yaştaki internet kullanıcıları için risk oluşturuyor. Özellikle aileler “Catfishing nedir, catfishing’e maruz kalmaktan nasıl korunabiliriz?” sorularını sıkça soruyor. Sadece internete giren çocukları ve gençleri değil, yetişkinleri de bekleyen bir tehlike olan catfishing’den korunmak için alınabilecek bazı önlemle bulunuyor;

Catfishing nedir?

Catfishing’in anlamı, İngilizce’de sazan balığıdır. En basit tanımıyla Catfishing, birisinin sahte bir kimlik kullanarak sizi onunla gerçek bir çevrimiçi arkadaşlık veya aşk ilişkisi içinde olduğunuza inandırmak için kandırması anlamına gelir. Catfishing yapan kişiye yani “sazan avcısına” güvendiğinizde şunları yapabilir:

• Sırlarınızı çevrimiçi olarak paylaşabilir, onların oyununa düştüğünüzü başkalarına açıklayarak sizi utandırabilir, böylece sizi aşağılayabilir ve oldukça üzüleceğiniz bir durumun içine sizi sokabilir.
• Ona para göndermenizi sağlayacak yalanlarla sizi dolandırabilir.
• Mahrem fotoğraf göndermeniz veya onunla internette cinsel ilişkiye girmeniz konusunda sizi baskı altına alabilir veya sizi buna “hazırlayabilir”. Onunla paylaştığınız bilgileri kullanarak kimliğinizi çalabilir ve size şantaj yapabilir.

Catfishing nasıl olur?

Kötü niyetli kişi; bir hesap oluşturarak arka plan hikayesini oluşturur ve sahte fotoğraflar, okullar, işler ve arkadaşlar ile bu profili inandırıcı hale getirir. Bir ünlü ya da spor yıldızı gibi gerçekten yakışıklı ya da ünlü biri gibi davranabilir, böylece size ilgi gösterdiğinde heyecanlanır ve sizinle bağlantıya geçtiği için kendinizle gurur duyarsınız. Sıradan bir insan gibi davranıp sizinle aynı şeyleri sevdiklerini de iddia edebilirler, böylece onların sizin 'mükemmel eşiniz' olduğunu düşünürsünüz. Hatta bazı durumlarda gerçek bir kişinin kimliğine bürünür veya hesabını hackleyerek o kişiymiş gibi davranırlar.

Catfishing’den korunmak için yapılabilecekler
Catfishing yapan profiller, oldukça inandırıcı bir görünüme sahip olabilir. Sahte fotoğraflar, okullar, işler ve arkadaşlar içeren bu profiller gayet inandırıcı şekilde gönderiler veya hikayeler paylaşabilir. Bir ünlü ya da spor yıldızı gibi gerçekten yakışıklı ya da ünlü biri gibi davranabilirler, böylece size ilgi gösterdiklerinde heyecanlanır ve gurur duyarsınız. İkinci bir alternatif olarak, sıradan bir insan gibi davranıp sizinle aynı şeyleri sevdiklerini iddia edebilirler, böylece sizin için 'mükemmel eş' veya 'mükemmel sevgili' olduklarını düşünebilirsiniz. Hatta bazı durumlarda gerçek bir kişinin kimliğine bürünür veya hesabını hackleyerek o kişiymiş gibi davranırlar.

Kendilerine ait olduğunu iddia ettikleri fotoğrafları size gönderdikleri zaman bu fotoğrafların gerçekten onlara ait olmadığını bilmeniz zordur. İşte bu, tanımadığınız kişilerle başlattığınız sanal arkadaşlıklara karşı dikkatli olmanız gereken noktadır. Genellikle görüntülü sohbette kendilerini göstermemek için kameralarının 'bozuk' olduğunu veya görev sırasında yüzünü gizli tutmak zorunda olan bir asker vb gibi bir görevli olduklarını söyleyerek bahaneler öne sürerler. Size birçok iltifat, sevgi ve hatta belki hediyeler vererek gururunuzu okşayabilirler. Sizi gerçekten önemsediklerini ve kendinizi iyi hissetmenizi sağladıklarını düşünmenizi sağlarlar. Bu da onları mutlu etmek isteyeceğiniz bir bağ kurmanıza sebep olabilir. Onlara güvenmeye başladığınızda ise ikinci adım olarak sizden bir şey talep ederler. Sizden sırlarınızı, doğum tarihi ve ev adresi gibi bilgilerinizi onlara söylemenizi, ailenizle ilgili ayrıntılar vermenizi, kişisel olarak tanımlanabilir bilgileri onlarla paylaşmanızı isteyebilirler. Onlara “borç para” göndermenizi, kripto para ödünç vermenizi, birine para transferi yapmanızı, oyun kredisi göndermenizi, bir ürün satın alıp belirli bir adrese göndermenizi veya kendi fotoğraflarınızı onlara göndermenizi isteyebilirler.

Catfishing nasıl anlaşılır?

Bir sazan avcısı ile karşı karşıya olduğunuzu nasıl anlayabilirsiniz? İşte catfish durumunu anlamanın yolları...
• Sizinle paylaştığı fotoğrafı veya profilinde kullandığı resmi Google’da görsel arama ile aratın.
• Sosyal medya kullanımını gözden geçirin. Arkadaş sayısının az olması, gönderi ve fotoğraf sayısının az olması ve sosyal medyada (Facebook veya Instagram gibi) başkaları tarafından etiketlenmemesi, arka plan bilgileri ve etkinliklerinde sahtecilik yaptıklarının bir işareti olabilir. Twitter, Discord veya LinkedIn gibi başka bir sosyal medyaları olup olmadığını sorun, böylece bu yayınları da kontrol edebilirsiniz. Sizinle aynı arkadaşlara sahip olup olmadıklarını kontrol etmek onların gerçek bir kişi olduklarının doğrulanmasına da yardımcı olabilir.
• 'Gerçek olamayacak kadar iyi' görünen insanlara ve diğer uyarı işaretlerine dikkat edin. Bunu anlamak için insanların profillerini dikkatli şekilde incelemeniz gerekir. Catfishing yapan insanların çevrimiçi profilleri, sohbet veya davranış biçimleriyle pek uyuşmaz. Sosyal medyada arkadaş sayısı az olan kişiler de sadece “seçici” oldukları için bu şekilde bir görünüme sahip olmayabilirler. Karşınıza çıkan kişi profili, amaçlarına ulaşmak için hızlıca açtıkları bir sayfa olabilir.
• Sizinle bağlantıya geçen kişi sizin hakkınızda çok şey biliyorsa ya da sizinle aynı zevklere sahipse, aynı şeylerle ilgileniyorsa bu da şüphe duymanız için bir sebep olabilir. Bir “avcı” genellikle dijital ayak izinizi araştırır; sosyal medyada ve çevrimiçi olarak başka yerlerde yayınlanan veya paylaşılan şeyleri önceden araştırmış olabilir. En çok ziyaret ettiğiniz mekanlar, dinlediğiniz gruplar ve sevdiğiniz yiyecekler gibi şeyleri bilmek, onların aynı şeyleri ve insanları seviyormuş gibi davranmalarına yardımcı olur, böylece mükemmel bir eşleşme ile karşılaştığınızı düşünürsünüz.
• ‘Sevgi bombardımanı’na tutuluyorsanız, bu büyük bir uyarı işaretidir. İlgiden ve romantizmden başınız dönmeye başladığında durun! Karşınızdaki için her şeyi yapar hale gelmenize ramak kalmış olabilir. Bu da sizi kontrol etmelerini veya dolandırmanızı kolaylaştırabilir.
• Konuşmanızı başka bir uygulamaya taşımanızı mı istiyorlar? Çoğu zaman bir “sazan avcısı” sizden özel bir kanala geçmenizi veya WhatsApp, Snapchat, Telegram, LINE, WeChat veya Facebook Messenger gibi doğrudan mesajlaşma veya sohbet uygulamalarına geçmenizi isteyecektir. Bu, telefon numaranız ve konumunuz gibi kişisel bilgilerinizin açığa çıkmasına neden olabilir ve işler ters giderse ilk bağlandığınız hizmetten yardım almanızı zorlaştırabilir.
• Tanımadığınız kişilerden gelen arkadaşlık isteklerine yanıt vermemeniz en doğrusudur. Bu sizi, istemediğiniz canlı yayınlara dahil olmanıza ve daha sonra buradan edinilen fotoğrafların yayılmasına sebep olabilir. Böyle bir duruma istemeden dahil olmanız söz konusu olduysa ve şantaja maruz kalıyorsanız, şantajcı kişiye daha fazla içerik sağlamayın ve derhal emniyet birimlerine başvurun.